Expozice Muzea Českého krasu po polsku

Ekspozycja etnograficzna

Wyposażenie domu oraz jego struktura jest wpływem wielu czynników społecznych i gospodarczych. Wyposażenie domu jest odzwierciedleniem statusu społecznego ludności (rolników, rzemieślników). Z czasem rozwinęło się kilka typów domów o różnym układzie. Najstarszy typ jest jednopokojowym domem, który był mały a struktura wnętrza była niepodzielna. Od średniowiecza w naszym kraju najbardziej rozpowszechnioną formą domu staje się dom trzykomorowy.

Holem wejściowym w domu była sień. Izba gośinna znajdowała się głównie po stronie domu, która była w sąsiedztwie wsi, bądź v pobliżu jakiejkolwiek komunikacji. Po przeciwnej stronie znajdowała się komora. Ten typ domu charakteryzuje nizinną część Czech. Obok drzwi do pokoju przważnie stał piec. Stół został umieszczony razem z ławkami lub krzesłami w kącie przy oknie naprzeciwko pieca. W innym kącie stało łóżko a w pobliżu kolebka. W kącie obok drzwi stałz miski i półki na naczynia. W pokoju znajdowały się również narzędzia pracy takie jak kołowrotki, kądziel i inne. Ten tradycyjny sposób lokalizowania mebli w wnętrzu został utrzymany przez dłuższy czas.

Stół był umieszczony w najważniejszej części mieszkania. Przy stole zbierali się  wszyscy na wspólny posiłek. Odgrywało to ważną rolę w zwyczajach ludowych i przesądach. Tradycja ta była przekazywana z pokolenia na pokolenie. Stół nie był też częścią posagu, który panna młoda zabierała ze sobą.

Truhla – to jeden z najstarszych typów mebli ludowych. Najprostszy mebel był używany do przechowywania mąki lub ziarna. Meble te nie były często zdobione a w wnętrze często też nie było podzielone. Bardzo długo służyły jako skrzynie do przechowywania ubrań i innych przedmiotów. Niektóre skrzynie były zdobione i miały reprezentatywny wygląd.

Kolebka: Początkowo były one proste i drewniane, albo też tkane, później przyjęły one różne kształty i zostały ozdobione malowidłami.

Ławki i krzesła: ławki znajdowały się wokół stołu, przeważnie w rogu, a także wokół pieca, czasami używano je również do spania. Zdobiły je przede wszystkim malowidła. Krzesła to wynalazek XVIII wieku. Dekorowane były oparcia, różnego rodzaju wyrzeźbienia, a także krzesła miały różne profile i malowania. Krzesła były używane przy stole jednakże głównym miejscem do siedzenia były ławki.

Szafa: to najmłodsza rzech bedąca na wyposażeniu ludowego domu. Sukienki były raczej przechowywane w skrzynkach niż szafach. Szafa była często umieszczana w komorze dlatego rzadko była ona widoczna. Najstarsze szafy były jednodrzwiowe, mniejsze, bez ozdób oraz nóg. Pod koniec XVIII wieku powstały szafy dwudrzwiowe, o bogatych profilach i nogach. Do środowiska ludowego szafy dotarły bardzo późno. W tamtym czasie bardo popularne były meble malowane.

Święty kąt: tak nazywano róg po przekątnej pieca. Stał tam stół zazwyczaj zbudowany z ławki narożnej, na ścianie wisiał krzyż i święte obrazy. To były zwyczaje związane z stołem i rogami ścian. Na stole kładło się noworodka, a także służył on nieboszczykowi do czasu jego pochówku. Pełnił ważną rolę w rodzinie a takż podczas uroczystości takich jak ślub czy Boże Narodzenie. Charakter świętego kąta był połączeniem ludowych wierzeń oraz religii oficjalnej.

Jan Wacław Spitzer, malerz późnobarokowy

Wystawa prezentuje dziewięć obrazów świętych barokowego malarza Jana Wacława Spitzera (1711 – 1773). Obrazy zaprowadzą Państwa aż do bedenyktyńskiego nieba. Ilustracje świętych i wybitnych członków zakonu są utrzymywane w bogatych ciemnych kolorach i bardzo barwnie ukazują historię .

Freski również pokazują bardzo ciekawe historie. Na kolekcję Spitzera składają się róże rysunki i szkice, przedstawiające między innymi, św. Karlomana, Emrama, Franciszka Ksawerego, Gerharda, Jerzego, Kiliana, Maura, Meinharda i ś. Piotra.

Broń w Beroniu

Można tutaj podziwiać broń znajdującą się w kolekcji muzeum wykonaną w XVIII i XIX wieku. Ekspozycja służy jako podstawowa wiedza na temat broni, a także podkreśla piękno sztuki i rzemiosła różnych producentów. Prezentowane są tu różne karabiny myśliwskie (karabiny, maszyny młynowe, dwójki). Małe pistolety w których zamontowano spusty. Małe uzbrojenia pochodzące z XIX wieku, miecze, a także kilka broni orientalnych. Uzupełnieniem są tutaj prochownice, szczypce na kule a także tarcze do strzelania. Dzięki tej wystawie zwiedzający mogą znaleźć się na polu bitwy, polowania w lesie, pojedynku na pistolety, lub w drodze z Orientu, gdzie na pamiątke mogą sobie wziąć jatagan. Można dowiedzieć się kilka ciekawych rzeczy z historii wojskowości miasta Berounia.

Z historii rzemiosła w Berouniu

Rzemiosło było głównym przemysłem średniowiecznych miast. Od jego poziomu i zakresu zależał ogólny stan miasta. Władze miasta urządzały na swoim obszarze zasady dla mistrzów rzemiosła i konkurowania między sobą. Organizacja cech została utworzona, by chronić rzemieślników od zewnętrznej konkurencji, a także, by regulowała ona wewnętrzną produkcję. Cechy zaczęły się rozprzestrzeniać, by objąć swoją opieką również starszych i ubogich. Członkowie cech uczestniczyli także w pogrzebach. Z czasem dobrowolna przynależność do cech stała się obowiązkiem i rzemieślnicy, którzy nie należeli do cech byli surowo karani. Negocjacje poszczególnych cech odbywały się głównie w karczmie, były one bardzo uroczyste, ropoczynały się i kończyły wystąpieniem Matki cech – cechu Skarbu Państwa do którego deponowano pieczęcie, pieniądze i artykuły. Innymi formami była odznaka ministra cech, któy działał na mocy prawa rychtarskiego. Niektóre cechy płaciły symboliczne opłaty od ucznia czy czeladnika. (Wszystkie te atrybuty można zobaczyć na naszej ekspozycji). Każdy cech posiadał już z końcem XV wieku swój znak, który przypominał o sobie w różnych miastach. Cech często kojarzył się z powiązaniami różnych rzemioseł, które posiadały jednak mniej członków.

Pierwsze cechy regionalne zostały utworzone w Berouniu. Najstarsza wzmianka pochodzi z połowy XIV wieku. Najważniejszymi i najbardziej szanowanymi cechami były te związane z żywnością. Berounski cech młynarzy posiada długą historię. Jego zatwierdzenie potwierdził cesarz Karol IV. Pierwsza wzmiana o cechu pochodzi jednak z XVI wieku. Istnienie cechu piekarzy w Berouniu jest udokumentowane na XVI wiek. Za ich uczciwość odpowiadał cesarz Rudolf II, poświęcił on symboliczny fartuch mistrza (umieszczony jest on z lewej strony okna).

Innym ważnym cechem był cech rzeźników. Cech ten charakteryzował się ciągłym zyskiem, a także utrzymywał dobrobyt w mieście i pomagał innym w nagłych przypadkach. Po wojnie trzydziestoletniej było w Berouniu 12 rzeźników, którzy w tym czasie należeli do najbardziej licznej profesji w mieście. Początki tego cechu sięgają XV, bądź XVI wieku. Ostatnim cechem był cech browarniczy.

Do licznych grup należeli również krawiec, szewc i cechy krawieckie. Głównymi przedstawicielami rzemiosła metali byli kowale. Bardzo starym cechem był cech rusznikarzy. Jednym z ostatnich cech był cech ślusarzy. Ten cech przekształcił się w końcu XVIII wieku na cech stolarzy. Słynnym rzemieślnikiem był Jan Antonin Engelbrecht, który był budownicyzm przenośnego zegaru słonecznego (zegar Antoniego Engelbrechta znajduje się na wyższej półce.

Najbardziej renomowani w Berouniu byli garncarze, którzy byli tam już od początku XIV wieku, a ich największy rozkwit datuje się na XVI i XVII wiek. W latach 1540 – 1618 istniało w sumie 12 warsztatów ceramicznych. Ich produkty były sprzedawane z powodzeniem daleko poza granicami miasta. Wilhelm i Piotr Wok z Rosenbergu jeździli nawet do Czeskiego Krumlowa czy też Trzebonia. Podczas koronacji króla Macieja w 1611 pito wino z berouńskich kubków na cześć króla.

Koniec beruńskich cech przypada na rok 1886, kiedy to na mocy regulaminu z 1859 oraz jego zmian w 1883 dotyczących różnych transakcji cechy zostały stopniowo likwidowane.

Jaskinie

Pojęcie czeskiego krasu zostało wprowadzone w 1922 przez Jarosława Petrboka, który był znaczącym badaczem kresowym. Czeski kras to obszar składający się głównie z syluru i dewonu wapieni. Czeski kras rozciąga się od południowej krawędzi Zdic a kończy się na północnym zachodzie Pragi Podoli. Wapień podczas swojej długiej erozji dał początek wielu krasowym funkcjom. W czeskim krasie można znaleźć mniejsze i większe jaskinie z bardzo bogatym wnętrzem.

Jaskinie Koniepruskie są jednymi z najbardziej znanych i dostępnych w Czeskim Krasie, są one w większości trzypiętrowe, jednakże jedna z nich jest dostęna jedynie w środkowym i górnym piętrze. Na najwyższym piętrze odkryto średniowieczne pozostałości. Dekoracje w Jakiniach Koniepruskich są bardzo zróżnicowane i posiadają one niepowtarzalne cechy, często nazywane są rozetami Koniepruskimi naleciałości składające się z kalcytu, które są w mleczym kolorze opal.

Geologiczna i paleontologiczna wystawa Barrandien

Wystawa znajduje się w jednym z pokoi na pierwszym piętrze w domu nr 88, która znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Jensztejskiego domu, a ilość eksponatów wynosi 224 sztuk. Odwiedzający mogą poznać podstawowe informacje o Barrandien. Ważną rzeczą są kolorowe mapy geologiczne w skali 1:200 000 a także tablica z przeglądem geologicznego rozwoju Barrandien a także depozytów rozwojowych. Pierwszy panel zdominowany jest popiersiem Joachima Barranda. Poza Barrandem wymieniono innych wybitnych geologów takich jak Otomar Nowak, Jarosław Perner i Jarosław Jahn. Zdjęcia spadku meteorytów wśród żebraków i Praskolesów z 1824 są punktem kulminacyjnym tej wystawy.

Żywa przyroda w Czeskim Krasie

Wystawa Żywa przyroda w Czeskim Krasie skupia się głównie na kręgowcach. Na wystawie jst 70 gatunków ptaków i ssaków, reprezentujących różne miejsca Czeskiego Krasu.

Tłem głównej wystawy jest zdjęcie panoramiczne berouńskiej doliny, a także okazy zwierząt charakerystycznych dla rzek i siedlisk skalnych. Wśród nich jest np. Hibernujący nietoperz, który mieszka w jaskiniach krasowych Czeskiego Krasu. W prawej części wystawy znajdują się przedstawiciele fauny leśnej, z których największą uwagę przyciąga dzięcioł i borsuk, który był największym esponatem wystawy. Lewa część wystawy jest poświęcona przedstawicielom drapieżników i sów, wśród których wyróżnia się przede wszystkim sowa puchacz. Na czele wystawy strzymane ptaki i ssaki zamieszkujące środowiska łąk i pól, takie jak przepiórki czy chomik.

Wystawę uzupełniają gatunki ptaków śpiewających i przedstawiciele fauny wodno – błotnej.

Wybrane gatunki chrząszczy i motyli są umieszczone w pudełkach szklanych a zarazem reprezentują one faunę bezkręgowców Czeskiego Krasu.

Flora Czeskiego Krasu jest udokumentowana zdjęciami ważnych gatunków roślin chronionych. Wystawa jest zbiorem próberk drewna, oraz 11 gatunków drzew oznaczonych nacięciem podłużnym i poprzecznym.

Geopark Barrandien

Skorzystaj z okazji, by usiąść w przyjemnym parku.

W dniu 31 maja 2013 zainaugurował w muzeum Czeskiego Krasu geopark Barrandien. Jest to ekspozycja skansenu znajdującego się na placu o powierzchni 340 metrów kwadratowych. Głównym zadaniem wystawy jest przedstawienie struktury geologicznej, dostępnej nawet dla kompletnego laika.

Panel ten zawiera podstawowe informacje na temat regionu geologicznego Barrandien, jego ekspansji czasowej i przestrzennej.

Podstawową częścią ekspozycji są skały Barrandien. W geoparku jest zamontowanych 23 kamieni, 11 z nich ma masę ponad kilka ton i był przetransportowany poprzez ciężki sprzęt. Skały są podzielone według wieku na pięć podstawowych grup – proterozoiczych, kambru, ordowiku, syluru i dewonu. Na każdej grupie jest umieszczony panel z podstawowymi informacjami o skałach – nazwa, lokalizacja, szczegółowy opis składu i tworzenia, punkt wzięcia próbki oraz zdjęcie. Dla niektórych kamieni dodano także mikrofoto z opisem. Zaletą espozycji jest to, że nie ma tam obowiązkowych znaków typowych dla muzeum, takich jak nie dotykać. Użytkownik może dotknąć wszystkie kamienie. Geopark jest chętnie odwiedzany przez osoby niewidome oraz niedowidzące.

Dumą geoparku, którą już oceniło wielu ekspertów jest unikalny profil praskiej Barrandiego z pełną sekwencją warstw począwszy na dolnym ordowniku a skończywszy na środkowym dewonie. Na forum znajdziemy 32 odkryte kamienie sformatowanych w płytkach o wymiarach 15 na 20 cm. Panele informacyjne są uzupełnione przez różne kolorowe wykresy i charakterystykę poszczególnych działów.

W geoparku znajduje się kolejwy transport ciężarowy a także dźwig do materiału skalnego.

Popularne wśród turystów jest kameniste zawierające małe fragmenty kamieni z różnych miejsc, które często posiadają różne skamieniałości. Zwiedzający mogą zobaczyć te kamienie dokładnie, a który im się spodoba, to mogą sobie wziąć na pamiątkę do domu. Kamieniste jest regularnie uzupełniane próbkami z kopalni czynnych jak i opuszczonych.

Przy wyjeździe mogą goście Geoparku potwierdzić nowo nabytą wiedzę w popularnych dyscyplinach. Mamy 12 rodzajów typowych kamieni z ukrytymi nazwami. Jeśli osoba nie jest pewna swojej odpowiedzi może przesunąć drzwiczki pod którymi się znajdują poprawne odpowiedzi.

Na czarującą wycieczke zaprasza geopark po to, by jeszcze bardziej zapoznać się z obszarem, który znajduje się w muzeum geologicznym a także wszystko to co prezentuje wystawa Barrandien. Najciekawsze są skamieniałości Barrandien. Ponadto można zasięnąć informacji o Barrandien. Tak więc ekspozycje wewnątrz jak i zewnątrz uzupełniają się wzajemnie.

Realizacja geoparku Barrandien zaczęła działać poważnie w 1999 roku, po ogłoszeniu przez Ministerstwo Kultury tzw. Millenium Projekt. Projekt geoparku Barrandien podpisało muzeum w Berouniu. Wystarczające środki pochodziły z Ministerstwa Finansów w 2002 roku. W sierpniu 2002 roku przyszła jednak ogromna powódź sięgająca, że muzeum zostało zalane do wysokości 1,86 metra, spowodowało to nieobliczalne szkody i opóźniło oczywiście otwarcie geoparku.

Ostatecznie w końcu udało się wszystko dopiąć na ostatní guzik i geopark został otwarty dla publiczności w 2003 roku. Wejście na wystawę znajduje się od ulicy Slapske, która znajduje się na rynku Husovo, obok muzeum. Geopark służy także jako oaza spokoju i relaksu znajdująca się w centrum miasta. Oprócz kamieni istnieje również mnóstwo zieleni – drzewa, wiele odmian kwiatów, krzewów i trawników. Jest także bardzo ładny staw z małą kaskadą. Nie brakuje oczywiście ławek.W geoparku istnieje możliwość oprowadzenia z przewodnikiem dla osób zainteresowanych ekspozycją. Dla gości z zagranicy jest dostępna angielska wersja językowa.

Zielenią opiekują się nasi przewodnicy Geoparku Beroun, a także służba techniczna.